توبه
شکنان، کسانی هستند که به خداوند ایمان دارند و از رحمت رحیمی و فضل او
آگاهند و بدان توجه دارند. اما برخی از آنان از این غفران و فضل و رحمت
رحیمی الهی سوءاستفاده می کنند و در دام وسوسه های ابلیسی و خواسته های
نفسانی می افتند و گناه و خطایی را تکرار می کنند. از آنجا که انسان گرفتار
نفس اماره و شیاطین انسی و جنی است بنابراین در معرض هرگونه خطا و گناهی
قرار دارد، اما خداوند براساس رحیمیت و رحمانیتش، باب توبه را باز گذاشته
تا انسان گناهکار پس از آنکه پشیمان از گناه خود شد، توبه کند و به سوی او
بازگردد. روشن است که لازمه توبه ای اینچنینی، پشیمانی از کرده خود و تصمیم
به عدم تکرار آن گناه و خطاست اما اگر انسان گرفتار وسوسه شیطان شد و
ناخواسته و نه عمداً گرفتار همان خطا یا خطای دیگر شد، باز می تواند ضمن
پشیمانی قلبی، به سوی خدا توبه کند. البته چنانکه گفته شد و از آیات قرآنی
برمی آید، حفظ توبه سخت و دشوار است و تنها صابران می توانند این گونه عمل
کنند، درصورتی که بسیاری از مردم توانایی مقاومت در مقابل خواسته های
نفسانی و وسوسه های شیطانی ندارند و لذا توبه خود را ناخواسته می شکنند و
گناهان خود را تکرار می کنند. در چنین حالتی شخص خطا کار نمی تواند بگوید
چون من چند بار توبه کرده و آن را شکسته ام پس دیگر توبه ام پذیرفته نخواهد
شد که این طرز تفکر، غلط و یأس از رحمت خدا خواهد بود و او حتی اگر صدبار
توبه کند و ناخواسته و در اثر وسوسه های شیطانی توبه اش را غیرعامدانه
بشکند می تواند به درگاه خداوند توبه کند که خداوند تواب است. خداوند در
آیات بسیاری از جمله 37 و 54 و 128 و 160 سوره بقره و نیز 16 و 64 و 104 و
118 سوره توبه، به این مطلب توجه می دهد که حتی اگر شخص، توبه پیشین خود
را با خدا بشکند و بر توبه خویش وفادار نباشد، باز خداوند از آن جایی که
تواب و بسیار توبه پذیر است و مؤمنان و مسلمانان خطاکار را تحت شمول رحمت
رحیمی خود می گیرد، توبه گناهکاران را می پذیرد و از در رحمت رحیمی بر
ایشان وارد می شود. مشروط بر آنکه واقعاً پشیمان شده و قصد بازگشت نداشته
باشد. اما اگر کسی گناهی مرتکب شود و توبه کند، درحالی که در دلش احساس
پشیمانی نکند و یا قصد ارتکاب مجدد آن گناه را داشته باشد، چنین شخصی هم
خدا را مسخره کرده و هم خود را و مسلماً توبه او پذیرفته نخواهد شد چراکه
اصولاً به چنین توبه ای نمی توان توبه گفت زیرا مفهوم توبه ، پشیمانی و
بازگشت و تصمیم به عدم تکرار است.