توبه واقعی

جابربن عبدالله انصاری گوید: شخصی بیابانی در مدینه به مسجد پیامبر(ص) آمد و عرض کرد: خدایا من از تو طلب آمرزش و توبه می کنم، پس مشغول نماز شد، پس از نماز، علی(ع) به او فرمود: سرعت زبان تنها به استغفار (طلب آمرزش از خدا) توبه دروغ گویان است، خود توبه این چنین نیاز به توبه دارد. او عرض کرد: توبه حقیقی چگونه است؟ علی(ع) فرمود: « توبه اسمی است که دارای شش شاخه است. 1- پشیمانی از گناهان گذشته 2- انجام واجبات از دست رفته (قضا) 3- حقوق مردم را به آنها رد کردن 4- ذوب کردن گوشت بدن در راه اطاعت، همان گونه که در راه گناه روئیده شده بود 5 - چشاندن رنج و سختی اطاعت به جان همان گونه که شیرینی گناه را به جان می چشاندی 6 - گریه عوض همه خنده هایی که کرده ای . ) تفسیر روح البیان، ج8، ص 315 (