استغفار، ابزار حفاظتی و صیانتی
انسان به سبب گناهان و خطاهای ریز و درشت و نیز آگاهانه و غیرآگاهانه، دچار گرفتاری ها، عذاب ها و سختی هایی می شود که به طور طبیعی گریبان وی را می گیرد. بنابراین باید عمل یا اعمالی را انجام دهد تا وی را از پیامدهای طبیعی آن حفظ کند و یا دفع و رفع نماید. این جاست که استغفار از سوی خداوند به عنوان یکی از ابزارها، اسباب و وسایل حفاظتی و صیانتی مطرح شده است تا بشر با بهره گیری از آن بتواند در امان و امنیت قرار گیرد. این که خداوند در آیاتی از قرآن از بشر خواسته استغفار کنند به معنای طلب آمرزش است که با بهره گیری از آن، انسان در پوششی قرار می گیرد که از پیامدها و آسیب های گناه و خطا در امان می ماند. بنابراین استغفار چیزی جز درخواست مصونیت از عذاب الهی با گفتار و رفتار نیست. (مفردات راغب اصفهانی، ذیل واژه غفر) خداوند در آیاتی چون 58 بقره و 135 و 193 و 195 سوره آل عمران و 110 سوره نساء و مانند آن، استغفار را زمینه ساز آمرزش خداوند نسبت به گناهان برمی شمارد.
به این معنا که استغفار موجب می شود تا رحمت الهی به سوی شخص جلب شود (بقره آیه 199 و نساء آیات 64 و 106) و محبت الهی به سوی وی آید (هود آیه 90) و از عذاب های عمومی (انفال آیه 33 و کهف آیه 55) و عذاب هاو گرفتاری های خاص در امان ماند و دعاهای وی مورد اجابت قرار گیرد (ص آیات 35 و 39) و از امکانات خاص و خوب دنیایی نیز بهره مند گردد. (هود آیه 3) از این رو خداوند، یکی از کارکردهای استغفار را مددرسانی خداوند به اشخاص استغفارکننده از طریق فرزند و مال دانسته و به عنوان اسباب رونق کشاورزی و نزول برکت و باران مفید فراوان از آسمان مطرح می سازد. (نوح آیات 10 و 12) زیرا کسانی که در همه امور خویش به خداوند توجه دارند و از وی طلب آمرزش و استغفار می کنند، متوجه ولایت مطلق الهی هستند (بقره آیه 286 و اعراف آیه 155) و او را در هر چیز و هر کاری توانا، رحیم، رحمان، حکیم و شایسته توسل دانسته (اعراف آیات 151 و 155 و مومنون آیه 109 و 118 و نساء آیه 64 و آیات بسیار دیگر) و همواره متوجه ربوبیت الهی (آل عمران آیه 147 و 193و آیات دیگر) هستند.
