بوی خوش کار نیک

استعفار موجب می شود تا آدمی دور خویش حصار و دژی استوار بر پا کند و از آثار زشت گناه دیگران در امان ماند؛ همچنین باعث می شود تا از آثار و تبعات گناه خویش در امان باشد و حداقل در میان خلق رسوا نشود. توبه یعنی بازگشت به سوی خدا و درمسیر کمالی قرارگرفتن پس از آن که با گناه خویش کجروی کرده است و استغفار یعنی این که خود را از آثار و تبعات آن در امان داشتن و از رسوایی رهایی یافتن. بنابر این هرکسی می بایست برای رهایی از آثارو تبعات بیرونی، با استغفار دژ و قلعه ای برای خود بسازد. از این رو استغفار امری عمومی است و اختصاص به گناهکاران ندارد وحتی مومنان بلکه پیامبران برای در امان ماندن از آثار درونی و بیرونی اعمال دیگران به ذیل استغفار تمسک می جویند. به سخن دیگر گاه انسان می بایست از ظلم و ستم به نفس خویش استغفار کند؛ زیرا حق نفس را چنان که باید و شاید ادا نکرده و اسمایی را که خداوند در ذات وی به ودیعت نهاده به فعلیت نرسانده است (آل عمران آیه 135 و نساء آیات 64، و 110 و نیز اعراف آیه 23 و انبیاء آیات 87 و 88 و قصص آیه 16) و گاه دیگر نیاز است که از گناه و خطای خویش توبه و استغفارکند (بقره آیه 58 و اعراف آیه 161 و غافر آیه 55 و آل عمران آیه 190و 193 و یوسف آیه 29 و 97و آیات دیگر قرآن) و دمی دیگر می بایست از قضاوت عجولانه و داوری بی دلیل و ضد ارزشی (ص آیات 24 و 25) یا قتل (قصص آیات 15و 16) و کفر نفاق وشرک(مائده آیات 73 و 74) استغفار نماید.

چنان که استغفار گاه از گناه و خطای خود است(ابراهیم آیه 41 ونوح آیه 28) و گاه برای گناه دیگران از مردم و زنان مومن (محمد آیه 9 و ممتحنه آیه 12 و نوح آیه 28) یا فرزند (یوسف آیات 97 و 98) و برادران (اعراف آیه 151 و حشر آیه 10) ووالدین (ابراهیم آیه 41 و نوح آیه 28) ومانند آن می باشد. استغفار پیامبران در بسیاری از موارد از نوع استغفار برای دیگران بوده است و آنان چنان اواب و حلیم و رحیم بودند که می کوشیدند تا دامنه رحمت و محبت ایشان از راه استغفار به مشرکان و کافران نیز برسد؛ از این رو خداوند از این عمل باز داشته و خواسته که ایشان و نیز مومنان برای کافران و مشرکان استغفارنکنند و برای آنان دژی نسازند. (توبه آیه 113 و 114) خداوند درآیات 60 تا 64 سوره نساء اثر بخشی استغفار پیامبر (ص) برای منافقان را مشروط به توبه آنان دانسته و در آیه 80 سوره توبه بیان داشته است که علت عدم تاثیر استغفار پیامبر (ص) درحق منافقان به سبب فسق ایشان است. بنابراین استغفار پـیامبر (ص) درحق دیگران که بسیار تاثیرگذار است در اثر کفر و نفاق و فسق، بی اثر می شود (توبه آیات 77 و 80 و منافقون آیات 1 تا 6) قرآن بیان می دارد که استغفار پیامبر(ص) به سبب کارایی و تاثیرگذاری بسیار آن نه تنها در دنیا بلکه در آخرت نیز شامل مؤمنان و دیگرانی می شود که کفر و نفاق و فسق و شرک نداشته اند (تحریم آیه8) و آن حضرت(ص) حتی در قیامت نیز برای مؤمنان دژ استواری با استغفار خویش می سازد. (همان)